آنچه در این مقاله می‌خوانید
سرور کلود را می‌توان یکی از پرکاربردترین سرویس‌های ابری دانست که در آن منابع پردازشی و ذخیره‌سازی حاصل از سرورهای فیزیکی، با استفاده از تکنولوژی‌های مختلفی، مجازی‌سازی شده و به بخش‌های جدا و مستقلی تبدیل می‌شوند و به طور معمول از طریق بستر اینترنت در اختیار مشترک قرار می‌گیرند. مزیت‌هایی مانند انعطاف‌پذیری بالا، امکان مدیریت بهینه منابع و هزینه‌ها، افزایش کارایی و … باعث محبوبیت زیاد این سرویس در بین کسب‌وکارهای سراسر جهان شده است.
امروزه بیش از هر زمانی کسب‌وکارها دغدغه حفظ و نگهداری اطلاعات و سرویس‌های اطلاعاتی خود را دارند. اگر بخش یا کلیه اطلاعات شخص یا سازمانی در اثر یک رویداد پیش‌بینی‌نشده از بین برود، خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌شود. برای حفاظت از این اطلاعات به زیرساخت‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، دیتاسنتر و تیم متخصصین IT و فرایندهای بهینه با امکانات امنیتی قدرتمند نیاز است. همه اینها هم دارای پیچیدگی است و هم هزینه بالایی را به همراه دارد.
سرور کلود به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا مدیریت کارآمدتر، هوشمندانه‌تر و بهینه‌تری در حوزه فن آوری اطلاعات داشته باشند و بتوانند آن‌طور که می‌خواهند زیرساخت‌های IT موردنیاز خود را فراهم کرده و اطلاعات موردنیازشان را در هر زمان و مکانی در اختیار داشته باشند.
سرور کلود معمولاً به صورت سلف‌سرویس Self-Service ارائه می‌شود و هزینه‌های آن بر اساس میزان منابع درخواستی محاسبه می‌گردد. اگر کسب‌وکار و یا وب‌سایت در زمان‌های مشخصی با حجم کاری زیادتری مواجه شود، می‌تواند فقط برای همان زمان محدود زیرساخت‌های پرقدرت‌تری را در اختیار بگیرد.
تصمیم درباره نوع سروری که قرار است در کسب‌وکارها به کار گرفته شود کار چندان ساده‌ای نیست. اما مزیت‌های زیاد سرور کلود، مدیران سازمان‌ها را مجاب به روی‌آوردن به این نوع سرور کرده است و روزبه‌روز بر شمار شرکت‌هایی که از این فناوری برای تأمین زیرساخت‌های IT خود استفاده می‌کنند افزوده می‌شود.
آمارهای وب‌سایت flexera نشان می‌دهد سازمان‌های بزرگ در سراسر جهان (به‌خصوص در سال‌های اخیر و پس از پاندمی کرونا) در حال افزایش بودجه سالیانه خود برای اختصاص به سرور کلود هستند. طبق آمارهای سال 2021 این منبع، اکنون 82 درصد از سازمان‌ها در سراسر جهان بیش از 1.2 میلیون دلار در سال را به هزینه‌های ابری تخصیص می‌دهند؛ بودجه سالانه حدود 36 درصد از سازمان‌ها حتی از مرز 12 میلیون دلار نیز گذشته است. مقایسه آمارها نشان می‌دهد که‌رایانش ابری حتی نسبت به سال گذشته نیز با استقبال بیشتر سازمان‌ها همراه بوده است زیرا در سال گذشته سهم شرکت‌هایی با بودجه بیش از 1.2 میلیون دلار حدود 74 درصد و شرکت‌های با بودجه بیش از 12 میلیون دلار 20 درصد بود.
حال پس از اینکه سرور ابری انتخاب و تصمیم به استفاده از آن گرفته شد چه باید کرد؟ چگونه می‌توان اقدام به تهیه چنین سروری و سپس انتقال داده‌های سازمان به آن کرد؟ در این مقاله قصد داریم کلیاتی از مراحل تهیه یک سرور کلود را ذکر کرده و نکاتی که مشترکان حین خرید سرور کلود باید به آن توجه کنند را ذکر می‌کنیم.
ایجاد یک سرور کلود جدید
برای ایجاد و راه‌اندازی یک سرور کلود جدید، لازم است پیش از هر چیز یک شرکت سرویس‌دهنده مناسب انتخاب شود. سرویس‌دهنده‌ای که علاوه بر داشتن تجهیزات پیشرفته و پلن‌های متنوع، توان کافی برای ارائه خدمات پشتیبانی فنی را داشته باشد. شرکت‌های زیادی وجود دارند که سرویس‌های ابری ارائه می‌دهند. شرکت‌های آمازون، گوگل، اوراکل، علی‌بابا و IBM شماری از شاخص‌ترین شرکت‌های خارجی ارائه‌دهنده سرویس‌های ابری به‌حساب می‌آیند.
پس از انتخاب سرویس‌دهنده، چنانچه شناخت کافی از جزئیات سرور مناسب برای کسب‌وکار خود دارید، می‌توانید با ساخت اکانت در سایت سرویس‌دهنده، طراحی سرور موردنیاز خود را آغاز کنید، در غیر این صورت می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی تعریف شده در سایت شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری، برای مشاوره و دریافت راهنمایی پیش از خرید سرور مجازی اقدام کنید و خدمات را به صورت مدیریت شده دریافت نمایید.
پس از ایجاد حساب کاربری در پلتفرم شرکت سرویس‌دهنده، می‌توان مراحل ایجاد یک سرور کلود را آغاز کرد. در اکثر این سایت‌ها، معمولاً دکمه‌ای با عنوان ایجاد یک سرور جدید وجود دارد که با فشردن این دکمه و طی مراحل بعد، یک سرور ابری متناسب با ظرفیت موردنیاز شما ایجاد می‌شود. در واقع شما می‌توانید پس از فشردن این دکمه، با استفاده از گزینه‌هایی که در اختیار قرار می‌گیرد، شخصی‌سازی سرور ابری خود را آغاز کنید. در هر مرحله و با تغییرات گزینه‌ها، تغییرات قیمتی سرور به شما نشان داده می‌شود.
لوکیشن سرور کلود
شرکت‌های بزرگ سرویس‌دهنده ابری، عموماً مجموعه دیتاسنترهای خود را در نقاط جغرافیایی مختلف مستقر می‌کنند تا کاربران متناسب با کاربرد مورد انتظار خود، یکی از این لوکیشن‌ها را انتخاب کنند. نکته مهمی که درباره انتخاب لوکیشن سرور کلود وجود دارد آن است که هرچه فاصله دیتاسنتر تا کاربر کمتر باشد، تأخیر کمتر و کیفیت سرویس‌دهی سرور بهتر می‌شود.
نکته مهمی که مشترکان ایرانی باید درباره انتخاب لوکیشن سرور بدانند آن است که چنانچه مشتریان سرویس کسب‌وکار شما در داخل کشور قرار دارند با انتخاب سرور مجازی ایران، علاوه بر آنکه سرعت سرور و پردازش‌های موردنیاز شما را بهبود می‌دهد، هزینه ترافیک مصرفی کاربران را نیز کاهش می‌دهد. درحالی‌که چنانچه کاربران کسب‌وکار و سرویس‌های شما در خارج از کشور قرار دارند و یا نیاز به دسترسی و استفاده از ابزارهای خارجی خاصی دارید، به دلیل برخی از محدودیت‌ها، انتخاب یک دیتاسنتر خارج از ایران می‌تواند گزینه مناسب‌تری برای شما باشد.
گفتنی است متناسب با لوکیشنی که برای استقرار سرور خود انتخاب می‌کنید، هزینه‌های سرور تغییر خواهد کرد. زیرا هر کشور دارای شرایط و مقررات مالیاتی و غیر مالیاتی خاصی است که می‌تواند بر قیمت تمام شده سرویس برای شرکت خدمات‌دهنده ابری تأثیر بگذارد.
نمونه‌ای از لوکیشن‌های ارائه شده در سایت سرویس‌دهنده که هنگام تهیه سرور قابل انتخاب هستند
پلن‌ها و هزینه‌های ایجاد یک سرور کلود
به‌طورکلی، قابلیت‌های یک سرور کلود از طریق مقادیر CPU، RAM و فضای ذخیره‌سازی تعریف شده برای آن مشخص می‌شود. در زمان ایجاد یک سرور، شما می‌توانید هرکدام از این پارامترها را در رنج‌های تعریف شده و برای دوره‌های مختلف ماهیانه انتخاب کنید و یا توسط کارشناسان شرکت ارائه‌دهنده این اطلاعات را به دست آورید. به‌عنوان نمونه برای ایجاد وب سرور یک استارتاپ، در بیشتر موارد پلن ساده‌ای که دارای یک گیگ RAM، یک Core CPU و maxIOPS 25 گیگ باشد کفایت می‌کند و می‌تواند گزینه مقرون‌به‌صرفه و بهینه‌ای برای شروع باشد. البته ممکن است میزان ram و cpu سرویس یک استارت‌آپ نیز منابع زیادی نیاز داشته باشد.
چنانچه کسب‌وکار شما نیازمندی‌های سیستمی خاصی دارد، انتخاب یک پلن انعطاف‌پذیر برای تأمین منابع سرور می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد. به‌این‌ترتیب بسته به نیاز خود می‌توانید منابع موردنظر را در اختیار داشته باشید.
چگونه متوجه شویم سرور ما چه میزان RAM نیاز دارد؟
میزان RAM موردنیاز، به کارکردی که از سرور مدنظر دارید بستگی دارد. هرچند بهتر است همیشه RAM بیشتری در اختیار داشته باشید. به صورت کلی 6 عامل زیر را باید در زمان تعیین میزان RAM موردنیاز در نظر گرفت:
- تعداد کاربران: چنانچه تعداد کاربرانی که هم‌زمان بر روی سرور شما فعال می‌شوند بیش از 15 کاربر باشد، باید به‌ازای هر 5 کاربر اضافه، 1-2 GB به ظرفیت RAM اضافه کنید.
- اندازه دیتابیس: یکی از مهم‌ترین مواردی است که بر کیفیت پردازش تأثیر مستقیمی دارد، اندازه دیتابیس است. چنانچه دیتابیس شما 50 GB و یا کمتر است، یک RAM با ظرفیت 16 گیگ برای شما کفایت می‌کند.
- پک‌های اجرایی: هرچه سرور شما میزان رم بیشتری در اختیار داشته باشد، سرعت اجرای برنامه‌ها افزایش می‌یابد.
- نرخ رشد دیتابیس: در انتخاب رم باید حتماً نرخ رشد سالانه دیتابیس را در نظر داشت.
- نیازمندی‌های سیستم عاملی: بسته به نوع سیستم‌عامل، مثلاً باید 1 گیگ رم برای سیستم‌عامل در نظر گرفت و به‌ازای هر 4 گیگ بین 4-16 گیگ، یک گیگ اضافه و به‌ازای هر 8 گیگ بیش از 16 گیگ، نیز یک گیگ اضافه باید در نظر گرفت. مثلاً سروری با 32 گیگ رم، 7 گیگ را برای سیستم‌عامل استفاده می‌کند و 25 گیگ باقی‌مانده را به SQL Server اختصاص می‌دهد.
درنهایت مجدداً باید تاکید کرد که میزان رم موردنیاز سرور، به نیاز و هدف شرکت از تهیه سرور بستگی دارد. چنانچه یک سازمان دیتابیسی در حدود 100 گیگ نیاز داشته باشد، پیشنهاد می‌شود تا رم با حدود 16 تا 64 گیگ تعبیه کند. باوجودآنکه سقف مشخصی برای تهیه رم وجود ندارد، اما بسیاری از سازمان‌ها به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای حاضر نیستند یک رم مناسب تهیه کنند و ترجیح می‌دهند ظرفیت رم انتخاب شده تنها برای پاسخگویی کلیت نیازهایشان کفایت کند.
قابل‌ذکر است که تمامی شرکت‌های خدمات‌دهنده ابری این امکان را دارند تا هر زمان که بخواهید، تنظیمات سرور را تغییر دهید.
نمونه‌ای از پلن‌های ارائه شده در سایت سرویس‌دهنده که هنگام تهیه سرور قابل انتخاب هستند
فضای ذخیره‌سازی
در پاسخ به این سؤال که هر کسب‌وکاری حدوداً به چه میزان فضای ذخیره‌سازی نیاز خواهد داشت باید گفت که این مورد نیز کاملاً به هدف و نیاز کسب‌وکار از تهیه سرور بستگی دارد.
سرورهای پلن‌های ماهانه، به صورت پیش‌فرض دارای یک دیسک MaxIPOS تا ظرفیت معینی هستند. چنانچه مایل باشید فضای ذخیره‌سازی بیشتری در اختیار بگیرید، می‌توانید در بخش تنظیمات و با کلیک بر روی گزینه‌های افزودن فضای ذخیره‌سازی اضافه، مقادیر موردنظر را انتخاب و اعمال کنید. به‌مانند دیگر بخش‌های سرور، بعداً می‌توانید تنظیمات بخش فضای ذخیره‌سازی را نیز مجدد تغییر دهید.
هاردهای HDD،SSD، NVMe سه مورد از متداول‌ترین انواع هارد قابل‌استفاده برای سرور هستند. در پنل برخی سرویس‌دهنده‌ها، امکان انتخاب هاردهای SSD نیز فراهم است. نوع گزینه‌هایی که برای انتخاب فضای ذخیره‌سازی در اختیار شما قرار می‌گیرد، ممکن است از سرویس‌دهنده‌ای به سرویس‌دهنده دیگر متفاوت باشد.
نمونه‌ای از مرحله انتخاب میزان فضای ذخیره‌سازی سرور
سیستم‌عامل سرور کلود
پس از انتخاب مشخصات فضای ذخیره‌سازی مورداستفاده در سرور، نوبت به انتخاب سیستم‌عامل می‌رسد. سیستم‌عامل‌های لینوکس و ویندوز دو مورد از متداول‌ترین سیستم‌عامل‌های به‌کاررفته در سرورها هستند. برای اینکه بتوان سریع‌تر و ساده‌تر سرور را ایجاد کرد، می‌توان یکی از قالب‌های پیش‌فرض را انتخاب کرد که از سیستم‌عامل‌های متداول استفاده می‌کنند.
نمونه‌ای از مرحله انتخاب سیستم‌عامل سرور
کلیدهای SSH و ایجاد اسکریپت
در مواقعی که بخواهیم ضریب امنیت سرور را افزایش دهیم. می‌توان به‌جای استفاده از نام کاربری و رمز عبور، از کلیدهای SSH استفاده کرد. در واقع با استفاده از کلیدهای SSH ، یک اتصال امن و از راه دور میان یک کامپیوتر و یک سرور ایجاد می‌شود. در این روش می‌توان به‌جای لاگین به سیستم و به‌جای استفاده از یک پسورد خاص از کلیدهای SSH استفاده کرد. کلیدهای SSH به صورت جفتی (Pair) هستند؛ یک کلید خصوصی (private) و یک کلید عمومی (public). کلید عمومی به منزله یک قفل است و از کلید خصوصی برای بازکردن قفل استفاده می‌شود. کلید عمومی می‌تواند به اشتراک گذاشته شوند، بدیهی است که کلید خصوصی هرگز نباید به اشتراک گذاشته شود.
کلیدهای عمومی که مستقیماً در کنترل پنل ذخیره می‌شوند را می‌توان در زمان استفاده از سرورهای ابری فعال کرد. چنانچه مشترک مایل به استفاده از این کلیدها در سرور جدید باشد می‌تواند دکمه آن را انتخاب و فعال کند. این کلیدها بر اکانت‌های روت به صورت پیش‌فرض قرار دارند و به مشترکان سرور این امکان را می‌دهند که امنیت سرور را بهبود دهند. در صورت بروز مشکل در پیداکردن و فعال‌سازی این کلیدها، می‌توان از واحدهای پشتیبانی سرویس‌دهنده ابری کمک گرفت.
نمونه‌ای از تنظیمات کلیدهای SSH
در بخش مشابهی، مشترکان می‌توانند برای Initialize کردن اسکریپت‌ها اقدام کنند. این بخش در واقع مجموعه‌ای از اسکریپت‌های خودکار و تعریف شده توسط کاربر است که در تمامی قالب‌های لینوکس پشتیبانی می‌شود. با انتخاب هر یک از اسکریپت‌های ایجاد و ذخیره شده، می‌توان به جزئیات آن اسکریپت دسترسی یافت و آن را ادیت کرد. علاوه بر قابلیت ادیت اسکریپت‌های پیشین، می‌توان اسکریپت‌های جدیدی نیز ایجاد کرد. وظیفه اسکریپت‌های نوشته شده آن است که به‌محض بالا آمدن سرور، وظایفی که باید انجام شود را به آن دیکته کنند. اتوماتیک کردن این کارها، باعث صرفه‌جویی در وقت و کاهش زحمت مدیران سرور می‌شود.
نمونه‌ای از ایجاد و تنظیم اسکریپت
Hostname و description سرور ابری
پس از انجام تمامی این مراحل، باید برای «سرور کلود» ایجاد شده یک نام انتخاب کرد. Host name سرور باید بر اساس فرمت استانداردی که تعیین شده تعریف شود. مثلاً webserver1.domain.com. در سیستم‌های لینوکسی، این نام به‌عنوان Host name سرور ابری شما تنظیم می‌شود. چنانچه دامین اختصاصی خود را دارید، باید از نام آن در سرورتان استفاده کنید. اما نداشتن آن مشکلی ایجاد نمی‌کند و با همین روند هم می‌توان کار را پیش برد.
نمونه‌ای از مرحله نام‌گذاری سرور
در کادر بعدی، معمولاً باید توصیف و یا description ای برای سرور نوشته شود. این کار می‌تواند در شناسایی بهتر و سریع‌تر سرور مفید باشد. توصیفی که در این بخش نوشته می‌شود، در لیست سرورها قابل نمایش خواهد بود.
گام نهایی و اتصال به سرور کلود
پس از ایجاد سرور ابری جدید، تنها کافی است که روش اتصال به آن را انتخاب کنید. در این بخش کلیاتی از گزینه‌های موجود برای اتصال راه دور سرور و تفاوت‌های این گزینه‌ها با یکدیگر بیان می‌شود. بسته به اینکه از کدام روش برای دریافت پسورد استفاده کرده باشید (SMS، ایمیل و یا SSH) آن را دریافت کرده و آماده باشید.
نمونه‌ای از نحوه اتصال به سرور
1.SSH
اولین راه برای اتصال به یک سرور لینوکس، کلاینت SSH است. همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، این روش مشترکان را قادر می‌کند که بدون نیاز به نام کاربری و پسورد بتوانند وارد پنل سرور شوند.
Unix: سیستم‌های Unix شامل OpenSSHهایی هستند که می‌توان مستقیماً از طریق ترمینال‌های محلی از آنها استفاده کرد. استفاده از OpenSSH برای ورود، بسیار ساده است. برای این کار نیاز به تایپ یک خط فرمان برای آغاز اتصالی مشتمل بر 3 بخش است (application command ssh، your username و remote host شما)
یک ترمینال باز کنید و برای ورود با استفاده از اکانت روت، فرمان زیر را تایپ کنید. به‌جای عبارت remote-host، IP سرور خود را بنویسید. سپس در زمانی که گفته می‌شود پسورد را وارد کنید.
Windows: کاربران ویندوز، راهکار پیش فرضی برای SSH ندارند، اما با چند تکنیک می‌توان این کار را در ویندوز نیز انجام داد. PuTTYTray یکی از رایج‌ترین کلاینت‌های SSH برای ویندوز است. کارکردن با آن آسان است و درعین‌حال ویژگی‌های مختلف دیگری را نیز در اختیار کاربران حرفه‌ای‌تر می‌گذارد.
یکی از نسخه‌های قابل‌اجرای آن را دانلود کرده و اجرا کنید. این کار بدون نیاز به هیچ‌گونه نصبی قابل انجام است. سپس آدرس IP عمومی سرور را در بخش نام هاست وارد کنید و گزینه Open را فشار دهید. پس از انجام اتصال، با استفاده از نام کاربری و پسورد اکانت روت وارد شوید. بهتر است پس از اولین اتصال به سرور ابری جدیدتان، نام کاربری جدیدی برای خود ایجاد کنید و ورود با SSH روت را غیرفعال کنید.
2.Remote desktop connection
سرورهای ویندوزی، قابلیت اتصال دسکتاپی از راه دور دارند که به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید ویندوز سرور خود را به‌مانند کامپیوتر خانگی‌تان مدیریت کنید. کاربران ویندوزی باید به صورت پیش‌فرض یک اتصال کلاینت راه دور از طریق دسکتاپ (Remote desktop connection) را نصب داشته باشند. این مورد در اپ‌استور مک و بسیاری از توزیع‌های لینوکسی (از طریق راهکارهای اپن‌سورسی مانند Remmina) برای کاربران سیستم‌عامل مک نیز در دسترس است. پس از اتصال، کافی است آدرس IP سرورتان را وارد کنید و با استفاده از نام کاربری و پسورد ادمینی که در زمان ایجاد سرور کسب کرده‌اید، احراز هویت برای ورود را انجام دهید.
3.Console connection
سومین روشی که برای این منظور می‌توان استفاده کرد، وب کنسول‌های HTML5 هستند که نیازی به نصب خاصی بر روی مرورگر و یا اعمال تنظیمات اضافه ندارد. اگرچه اکثر کاربران ترجیح می‌دهند که از SSH استفاده کنند، اما این مورد نیز می‌تواند روش مناسبی برای مواقعی باشد که با اختلالاتی در فایروال و یا خطاهایی در سیستم‌عامل مواجه می‌شوید و یا به هر دلیل دیگری، موفق به استفاده از روش‌های معمول نمی‌شوید.
در نهایت و در صورت برخورد با مشکل می‌توانید با تیم پشتیبانی ارائه‌دهنده سرویس خود تماس بگیرید و یا با ثبت تیکت پشتیبانی درخواست کمک کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله کلیاتی از چگونگی استقرار یک سرور کلود و نحوه کار با پنل‌ها و حساب‌های کاربری یک شرکت فرضی شرح داده شد. البته ممکن است فرایند استقرار سرور در پنل شرکت‌های دیگر اندکی با آنچه در اینجا شرح داده شد متفاوت باشد. اما معمولاً در تمامی حالت‌ها کاربر باید درباره موارد مشابهی تصمیم‌گیری کرده و با انتخاب مواردی که تناسب بیشتری با کاربرد مورد انتظار آن دارد، سرور موردنظر را ایجاد و راه‌اندازی کند.
یکی از مواردی که پیش از ساخت سرور کلود باید مدنظر قرار دهید، انتخاب یک سرویس‌دهنده مناسب است. زیرا خدمات پشتیبانی که توسط سرویس‌دهنده‌ها ارائه می‌شود، اهمیت بسزایی در کیفیت سرویس دریافتی دارد. پس از ایجاد سرورها و ماشین‌های مجازی موردنیاز، کاربران می‌توانند پلن انتخابی خود را برای دوره‌های زمانی مختلف ماهانه یا هر بازه زمانی دیگری شارژ کنند. در استفاده از سرور کلود کاربران می‌توانند هر زمان که نیاز پیدا کنند، منابع را به میزان موردنیاز ارتقا دهند.
این مقاله را به اشتراک بگذارید
